1. Ի՞նչ գիտեք բակտերիաների և սնկերի մասին: Ի՞նչ օրգանիզմներ են դրանք:

Բակտերիաները պարզունակ միաբջիջ օրգանիզմներ են, որոնք տեսանելի են միայն մանրադիտակով: Սնկերը բակտերիաներից մեծ են, բազմաբջիջ և ունեն տարբեր ձևեր: Սնկերի մարմինը կազմված է թելերից: Որոշ սնկեր ունեն գլխիկ և ոտիկ: Սնկերր ունեն շատ նմանություններ բույսերի և կենդանիների հետ:

2. Ո՞վ է բացահայտել բակտերիաները, ի՞նչ սարքի օգնությամբ:

Բակտերիաները բացահայտել է Հոլանդացի բնագետ Անտոնի վան Լևենհուկը: Նա ստեղծել է մանրադիտակը, որով տեսել է բակտերիաները: 

3. Ինչի՞ հաշվին են բակտերիաները պաշտպանվում միջավայրի անբենպաստ գործոններից:

Բակտերիաները լինում են տարբեր ձևի (ցուպիկաձև, գնդաձև, ստորակետաձև, պարուրաձև և այլն), չափսի և գույների: Դրանք պատված են հատուկ կառույցով, որը դրանց պաշտպանում է միջավայրի տարբեր անբարենպաստ գործոններից, օրինակ՝ սուր առարկաներից, բարձր ջերմաստիճանից կամ ճնշումից, քիմիական տարբեր նյութերից:

4. Բակտերիաների սնման ի՞նչ եղանակներ գիտեք:

Բակտերիաներն ունեն սնման տարբեր եղանակներ. մի դեպքում իրենք են առաջացնում օրգանա­կան նյութեր, մյուսում՝ օգտվում են պատրաստի նյութերից:

5. Ինչո՞ւմն է բակտերիաների դերը բնության մեջ և մարդու կյանքում:

Բակտերիաները լինում են օգտակար և վնասակար: Օգտակար բակտերիաները նպաստում են որոշ բույսերի աճին և զարգացմանը, կենդանիների և մար­դու սննդառությանը: Իսկ վնասակար բակտերիաները փչացնում են տարբեր պիտանի առարկաներ, բույսերում, կենդանիներում և մարդու օր­գանիզմում առաջացնում տարբեր հիվանդություններ:

6. Ի՞նչ գիտեք սնկերի և ծառերի փոխադարձ կապի մասին:

Սնկերի մի մասն ապ­րում է ծառերի տակ, ծառերի արմատներին մոտ և փոխազդում նրանց հետ՝ տալով և ստանալով պիտանի նյութեր, օգնելով մեկը մյուսի աճին և զարգացմանը: Դա օգտակար կապ է:

7. Որո՞նք են ուտելի սնկերը: Իսկ որո՞նք են թունավոր:

Ուտելի սնկեր են՝ սպիտակ սունկը, կեչասունկը, յուղասունկը, շամպինիոնը, աղվեսասունկը: Իսկ թունավոր սնկերը վնասում են բույսերին և կենդանիներին, օրինակ՝ ճանճասպանը, գունատ ճանճասպանը,

8. Հետաքրքրվեք բակտերիաներով և սնկերով հարուցված հիվանդութ­յունների և դրանք կանխարգելելու միջոցառումների մասին:

 Վնասակար բակտերիաները և սնկերը վնասում են մարդուն և հարուցում են հիվանդություններ: Հիգիենայի կանոնների հետևելը և ճիշտ սնվելը օգնում են կանխարգելել այս հիվանդությունները:

9. Հիվանդածին բակտերիաներ կա­րող են տարածվել բերանում, հան­գեցնել բորբոքման: Այդ պատճա­ռով խորհուրդ է տրվում ամեն օր մաքրել ատամները: Ին­չո՞ւ, փորձեք հասկանալ և բացատ­րել:

Եթե ատամները ամեն օր չմաքրենք, բերանի վնասակար բակտերիաները կսնվեն ատամների արանքում մնացած սննդի մնացորդներով, կբազմանան և կվնասեն մեր ատամները, լնդերը:

Подберите и запишите как можно больше слов, которые показывают, каковы эти предметы по размеру, по форме, по цвету, по запаху, по вкусу.

Образец: яблоко (какое?) большое, маленькое, красное, румяное, круглое, сладкое, вкусное, кислое.

арбуз (какой?)  – большой, зелёный, красный, круглый, сладкий, хороший.

мороженое (какое?) – холодное, яркое, вкусное, ванильное, шоколадное, фруктовое, большое.

ягода (какая?) – яркая, вкусная, красная, маленькая, большая.

цветы (какие?) – ароматные, красивые, разноцветные, вялые.

2.Составьте словосочетания.

Синий трактор, дорогой человек, добрый день.

Синяя шапка, дорогая вещь, добрая девочка.

Синее море,  дорогое платье, доброе сердце.

Синие плавки,  дорогие украшения, добрые люди.

3.Прочитайте начало текста. Продолжите его, используя данные ниже слова.

В день рождения Мише подарили аквариум с рыбкой. Рыбка была очень красивая, хвост у неё был прозрачный, глаза были золотистые, плавники оранжево-красные, чешуя блестящая, а брюшко нежное.

4.Соедините слова.

Хвост                          золотистые

Глаза                          нежное

Плавники                  оранжево-красные

Чешуя                         прозрачный

Брюшко                     блестящая

Хвост – прозрачный.
Глаза – золотистые.
Плавники –  оранжево-красные.
Чешуя – блестящая.
Брюшко – нежное.

5.Вставь нужные слова.

В лесу ещё полно снега, (она, оно, он) спрятался под кустами и деревьями. Солнцу трудно достать (её, его) там. В поле давно зеленеет рожь, а лес всё стоит голый. Но уже было (в ней, в нём) весело. Налетело много разных птиц. Все (он, она, они) летали между деревьями. Солнце теперь вставало рано, ложилось поздно, (они, оно, она) так грело, что жить стало легко.

338. Նախադասությունն ընդարձակի՛ր՝ փակագծում տրված հարցին պատասխանող բառեր գրելով կետերի փոխարեն:

            Ո՛չ գայլը, ո՛չ նապաստակ, ո՛չ էլ արջը չեն խաբի աղվեսին, նա բոլորից էլ խորամանկ է: (ինչե՞րը)
            Հեռախոսը, ուտելիքը, վերմակը ու ջուրը վերցրինք ու ճամփա ընկանք: (ինչե՞րը)
            Մի գիշերում ամբողջ անտառը լցվեց ձյունով, անձրևով և տերևներով: (ինչերո՞վ)
            Դպրոցում, գործարանում կամ բակում պետք է փնտրեք: (որտե՞ղ)
            Աննան, Տիգրանը, Լիլիթը ու Եվան պիտի գտնեն գանձը: (ովքե՞ր)

339. Նախադասությունն ընդարձակի՛ր՝ փակագծում տրված հարցին պատասխանող մի քանի բառ կամ բառակապակցություն ավելացնելով: Դրանք և, ու, կամ բառերով կապի՛ր կամ ստորակետով բաժանի՛ր:

            Օրինակ՝
Նա շատ է ճամփորդել: (ինչո՞վ) – Նա գնացքով, նավով ու օդանավով շատ է ճամփորդել:

            Օդում տեսավ թռչյուններ, ագռավներ ու ծիծեռնակներ։ (ինչե՞ր)
            Բազմագույն ու բազմաբույր ծաղիկներ կան այգում, դաշտում։ (որտե՞ղ)
            Հինգ րոպե առաջ դուրս եկան ընկերուհիներս։ (ովքե՞ր)
            Վաղուց դեղին ենծառերը։ (ինչե՞րը)

340. Նախադասությունն ընդարձակի՛ր՝ փակագծում տրված հարցին պատասխանող մի քանի բառ կամ բառակապակցություն ավելացնելով: Դրանք և, ու, կամ բառերով կապի՛ր կամ ստորակետով բաժանի՛ր:

            Այդ անգամ բազմաթիվ երեխաներ ներկայացմանը ներկա եղան:
            Փորձարարը օգնականներին խնդրեց, որ մոտենան:
           Պսպղուն մետաղը ինձ շատ էր զարմացրել:
            Մաթեմատիկան դժվար գիտություն է:
           Այսօր երեկոյան հանդիպում եմ նրան ու ինձ հետաքրքրող հարցեր տալիս:
            Դպրոցում ես շատ բան իմացա դրանց մասին:

341․ Կանաչով նշիր ենթական, դեղինով ստորոգյալը, առանձնացրու ենթակային լրացնող բառերը և ստորոգյալին լրացնող բառերը։

Հեռավոր անտառում ապրում էր մի ծեր կախարդ։
Կանաչ -կախարդ – լրացում – ծեր։
Դեղին – ապրում էր – լրացում -անտառում։

Երգի հնչյունները հասնում էին մինչև փողոցի վերջի տներին։
Կանաչ – երգի – լրացում – հնչյունները։
Դեղին – հասնում էին – լրացում – փողոցի տներին։

Լուսաբացին զինվորների խումբը մոտեցավ լքված քաղաքի դարբասներին։
Կանաչ – զինվորների – լրացում – լուսաբացին։
Դեղին – մոտեցավ – լրացում – դարբասներին։

Շոգից ծաղիկների տերևները թոշնել էին։
Կանաչ – ծաղիկների – լրացում – շոգից։
Դեղին – թոշնել – տերևները։

334. Ինչպիսի՞ նախադասություններ են տրվածները: Դրանք ընդարձակի՛ր, դարձրո՛ւ յոթ–ութ բառանի:

            Երկիրը պտտվում է:

Մեր երկիր մոլորակ շատ արագ է պտտվում:
            Հասկանում ենք:

Մաեք շատ լավ հասկանում ենք մեր մաթեմաթկայի դաս:
            Ընկերները հեռանում են:

Մեր մոտիկ  ընկերները հեռանում են դեպի իտալիա:
            Մոռացել ես:

Դու մոռացելս քո հին դասարանցիների և քո հին ընկերներին:
            Գտա:

Դու գտար քեզ լավ ընկերներին և ուսուցիչներին:

335. Նախադասություններն ընդարձակի՛ր երկուական բառով:

            Փորձենք:

Դոք կփորձեք վազել:
            Աղջիկները կպատմեն:

Մար դասարանի աղջիկներ կպատմեն:
            Մեծերը կլսեն:

Մեր խոսակցուցյուն մեծեր կլսեն
            Կընտրեք:

դուք կնտրեք մեզ
            Ճամփորդը վերադարձավ:

Մեր    եղպայր ճամփորդը վերադարձավ:

336. Նախադասությունները պատճենիր և դրանցում սևացրու այն բառերը, որոնք պատասխանում են փակագծում նշված հարցերին։

            Մի հարուստ մարդ իր փոքրիկ խանութում արդար մեղր էր ծախում: (ինչպիսի՞)
            Փաթեթում բամբուկե փորագրված գավազան էր, փոքրիկ, ասեղնագործ թասակ        և սև ու դեղին թիկնոց, որի լայն օձիքի վրա ապշեցուցիչ գեղեցիկ նախշեր էին         գործված: (ինչպիսի՞)
            Մեզնից ոչ հեռու կանգնած մատղաշ ծառը կորացել էր, իսկ նրա կատարին     հաստ օղակով կախված լիանայի վրա մի թռչուն էր թառել: (որտե՞ղ)
            Բեռնատարները առավոտյան պետք է շարժվեր գործարանից: (ե՞րբ)
            Մի րոպե լիանայի վրա նստած մնալուց հետո թռչունը ցած թռավ: (ե՞րբ)
            Այդ ընթացքում ծառի գագաթին բարձրացած որսորդը երկար պարաններով          երկու մեծ պարկ իջեցրեց, որոնց մեջ չղջիկներն էին: (որտե՞ղ)
            Առավոտ ծեգին հավաքեցինք մեր հանդերձանքը և ճամփա ընկանք: ( ի՞նչը)

Կարդա տեքստը և հիշիր

Նախադասության գլխավոր անդամներ են համարվում ենթական և ստորոգյալը, որոնք արտահայտում են նախադասության հիմնական ասելիքը, մյուս անդամները կոչվում են երկրորդական անդամներ կամ լրացումներ։ Լրացումները կարող են լինել ենթակայի լրացումներ և ստորոգյալի լրացումներ։ Այն նախադասությունը, որը կազմված է միայն մեկ  ենթակայից և ստորոգյալից, կոչվում է պարզ համառոտ նախադասություն, եթե գլխավոր անդամներից բացի նախադասության մեջ կան երկրորդական անդամներ, ապա այդ նախադասությունը կոչվում է պարզ ընդարձակ նախադասություն։ Եթե նախադասության կազմում կա մեկից ավել ստորոգյալ, ապա նախադասությունը բարդ  է։

.Прочитайте. Выделенные слова выпишите, поставьте вопросы к словам.

По полянке течёт шумный ручеёк. В траве скрипят кузнечики. Здесь много пёстрых цветов. На цветах работают пчёлы. Густо разрослась дикая смородина. В смородине стоит кудрявая берёза. А на берёзе свила гнездо птичка.

Хорошо летом! Холодной зимой мы часто вспоминаем о лете.

По полянке – по чему ?
В траве – где ?
Пёстрых – каких ?
На цветах – на чём ?
Берёза – что ?
На берёзе – на чём ?

2.Впишите окончания.

Старик-охотник жил в лесной избушке.

Птичка сидела на моей ладошке  и не улетала.

Девочки плескались в речке.

В воздухе стоит тишина.

Старик жил на озере уже много лет.

Белка выскочила из клетки и в два прыжка очутилась на дереве.

У большого камня грелась на солнышке ящерица.

3.Из слов каждой строчки составьте и запишите предложения.

Ёжик, в, жил, у, доме, нас;
Ёжик жил у нас в доме.

его, прозвали, Пушок, Мы;
Мы прозвали его Пушок.

гулять, в, летом, Я, сад, Пушка, брал;
Я летом Пушка брал гулять в сад.

по, бегал, Он, дорожке;
Он бегал по дорожке.

лягушек, ловил, Он, жуков, и;
Он ловил лягушек и жуков.

Мы, молоком, Пушка, кормили;
Мы кормили Пушка молоком.

всю, прожил, у, зиму, нас, Он.
Он прожил у нас всю зиму.

1. Прочитайте. Напишите полные ответы на вопросы.

Был яркий солнечный день. Мальчики пошли на ближний луг. Там они нарвали маме красивый букет цветов. В нём были белые ромашки, красный мак, желтый василёк и голубой колокольчик.

Мальчики принесли душистый букет домой и поставили его в большой кувшин.

1. Какой был день?
   Был яркий солнечный день.
2. Куда пошли мальчики?
   Мальчики пошли на ближний луг.
3. Что они нарвали?
   Там они нарвали маме красивый букет цветов.
4. Какие были цветы в букете?
   В нём были белые ромашки, красный мак, желтый василёк и голубой колокольчик.
5. Куда мальчики принеси букет?
   Мальчики принесли душистый букет домой и поставили его в большой кувшин.

К данным словам подберите существительные и запишите.

Фруктовый сад.

Тенистый лес.

Яблоневый сад.

Старый магнитафон.

Высокое здание.

Народная песня.

Голубое небо.

Весёлая музыка.

Звёздное небо.

Звонкая мелодия.

Ночное небо.

Эстрадная певица.

1․Դուրս գրեք 10 ածական և 10 գոյական

Ածական	Գոյական
թույլ	օձ
տխուր	գյուղ
զգուշ	բնակիչ
խաղաղ	կին
ուրախ	ձմեռ
բարի	որդի
հով	Վաչիկ
ծուռումուռ	երեխա
լեղապատառ	գլուխ
փոշոտ	տղա

2․ Պատմեք ընտանի օձերի մասին:
Ընտանի օձերը ամռանը թաքնվում են,իսկ երբ հովը ընկնում է ընտանի օձերը գնում են որսի և ջուր խմելու:

4. Գրե՛ք՝ ինչո՞ւ օձը ա) կաթը թունավորում, բ) կաթը թափում:
Ա.Օձը կաթը թունովուրում է,որովհետև տեսել է թե ինչպես է տղան եկել ձվերը տարել:
Բ.Օձը կաթը թափեց,որովհետև իր ձվերը ետ բերեցին և նա չցանկացավ վնասի մարդկանց:

5․ Պատմվածքի ո՞ր հատվածն ամենից շատ հավանեցիր, ինչո՞ւ։
Արարատ գյուղում շատ ընտանիքներ ունեն «իրենց» օձերը: Ամառվա շոգին նրանք թաքնվում են բներում և երեկոները, երբ հովն ընկնում է, որսի ու ջուր խմելու են դուրս գալիս:  Գյուղի կենտրոնով անցնող ասֆալտապատ ճանապարհին նրանք չեն երևում: Բայց մյուս փողոցներում, ուր երթևեկությունը քիչ է, ամեն երեկո օձեր են վխտում: Այնպես որ ամեն առավոտ բնակիչները, երբ դուրս են գալիս իրենց տներից, փողոցի փոշու մեջ ծուռումուռ հետքեր են տեսնում: Կարծես գիշերը մեկը պարաններ է քարշ տվել փողոցի մի ափից մյուսը:  «Ընտանի» օձեր են: Ապրում են տներում, պատերի ճեղքերում, հաճախ ման են գալիս սենյակում, բակում, սողում են հավերի հետևից, և նրանց ոչ ոք ձեռք չի տալիս: Նրանք էլ իրենց հերթին ոչ ոքի չեն խայթում:

Ինձ դուր եկավ այս մասը, որովհետև այս հատվածը պատմում է ընտանի օձերի մասին,թե ինչպես են նրանք գիշերը ծուռումուռ հետքեր թողնում,թե ինչպես են թաքնվում պատերի ճեղքերում ,հավերի հետևից սողում ,բայց վնաս չեն տալիս ոչ մեկի:
6․ Ի՞նչ է սովորեցնում պատմվածքը:
Այս պատմվածքը սովորեցնում է,որ կապ չունի ինչպիսի կենդանի է ընտանի թե վայրի,պետք է նրանց հանդեպ լինել բարի,ուշադիր և չվնասել:Եթե դու նրան ոչ մի վնաս չտաս,նա նույնպես քեզ ոչինչ չի անի: